hoofdstuk 4

Voortijdig schoolverlaten

Voortijdig schoolverlaters zijn jongeren van twaalf tot drieëntwintig jaar die het onderwijs zonder startkwalificatie hebben verlaten. Gemeenten zijn verplicht om deze jongeren te registreren en om hen te stimuleren alsnog een startkwalificatie te halen. Dat staat in de landelijke regeling Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC). 

De doelstelling van het huidige kabinet is het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters verder terug te brengen naar maximaal 22.500 in 2019. De aanpak van voortijdig schoolverlaten in en door de regio zorgt ervoor dat het vsv-percentage onder het landelijk gemiddelde ligt. Alle scholen in de regio van voortgezet onderwijs en mbo instellingen organiseren samen met LVS diverse projecten om schooluitval te voorkomen en tegen te gaan. Zo worden kwetsbare jongeren in zowel voortgezet onderwijs als mbo intensief begeleid. Er is vooral aandacht voor de risicomomenten, zoals de overstap van voortgezet onderwijs naar mbo en de studiestakers en studieschwitchers in het mbo. Ook verzuim van risico leerlingen is een belangrijk signaal: verzuimt een risico-leerling, dan wordt hij of zij direct benaderd.

Doel is het voortijdig schoolverlaten verder terug te brengen en het studiesucces van de leerlingen te vergroten.

De nieuwe cijfers over de VSV-ers van school jaar 2017-2018 zijn (nagenoeg) niet meegenomen in dit jaarverslag omdat deze cijfers pas beschikbaar komen in maart 2019.

Erwin Keuskamp

Samenwerking en data dragen bij aan gerichte aanpak en gekwalificeerde jongeren

'Cijfers laten zien dat van de jongeren met een startkwalificatie 75% binnen een jaar werk vindt, zonder zo’n kwalificatie lukt dat maar 48%. Hoewel er dus altijd jongeren zijn die wijs en handig genoeg zijn om zonder aan het werk te gaan, kan een diploma hun toekomst echt positief beïnvloeden. Reden genoeg om daar scherp op te blijven. Samenwerking en een datagestuurde aanpak zijn daarbij succesvolle instrumenten.’ Programmamanager onderwijs en arbeidsmarkt Erwin Keuskamp licht toe.

‘Belangrijk onderdeel van onze verzuimaanpak is dat we jongeren tussen de achttien en drieëntwintig jaar verschillend benaderen wanneer zij verzuimen. Dit gebeurt op basis van een model dat de kans voorspelt dat een jongere voor zijn 23-ste geen startkwalificatie zal halen. Dit voorspelmodel hebben we samen met een bureau ontwikkeld, waarmee we landelijk voorop liepen. Hiermee kunnen we dus aan de hand van verschillende factoren de risico’s voor jongeren op voortijdig schoolverlaten inschatten. Denk aan factoren als de locatie van de school, de laatste opleiding die is afgerond, het aantal keren dat van school is gewisseld en dergelijke.’

Effectief
‘Daarbij onderscheiden we drie risicocategorieën: laag, midden en hoog. Hoe groter de risico’s hoe intensiever wij handelen. Als blijkt dat een leerling eens een foutje heeft gemaakt en een les heeft gemist, kan een waarschuwingsbrief volstaan. In andere gevallen kan meer tijd en een gerichtere aanpak nodig zijn. Het model stelt ons in staat onze capaciteit daar effectief op in te zetten. De verzuimaanpak is onlangs geëvalueerd en we zijn er erg tevreden over. Daarom gaat de werkwijze van projectstatus naar een vaste vorm. Ook verbeteren we de informatiefunctie verder, zodat we steeds sneller en beter in beeld hebben welke jongeren onze hulp nodig hebben en we hen weer gericht op weg kunnen helpen.

Enkele jaren geleden was de arbeidsmarkt overigens veel slechter. Met de aantrekkende economie kiezen leerlingen ervoor eerder te gaan werken. In combinatie met onze gerichtere aanpak daalt in onze regio daardoor het aantal voortijdige schoolverlaters al sinds 2012. We zitten met 666 nu wel boven de streefnorm van de landelijke overheid, die voor onze regio neerkomt op 550.’

Gereedschapskist
‘Daarbij houd je natuurlijk jongeren over met serieuze problemen, zoals schulden, traumatische ervaringen, verslavingen, geweld. Om hen serieus te kunnen helpen, heb je drie dingen nodig: nabijheid, maatwerk en tijd om te investeren. Daarnaast heb je in figuurlijke zin een gereedschapskist nodig die vol zit met hulpmiddelen om allereerst vertrouwen te winnen en vervolgens maatwerk te kunnen bieden op het gebied van zorg, onderwijs en werk. Om dat te realiseren werken we steeds meer samen met andere instellingen, zoals zorgpartijen en de sociale diensten.’

Matchmakers
‘Voorheen richtte de sociale dienst zich vooral op arbeidstoeleiding en wijzelf op onderwijstoeleiding. Sinds 2017 zetten we matchmakers in die deze twee expertises combineren en jongeren ondersteunen bij hun zoektocht naar een baan, opleiding, werkervaringsplaats of vrijwilligerswerk. De matchmakers hebben naast de gereedschapskist die ik aanstipte veel contacten, mogelijkheden en tijd om letterlijk bij de jongeren thuis langs te gaan. Onze aanpak met nabijheid, maatwerk en tijd is daardoor succesvol, sinds de start hebben we 260 jongeren kunnen helpen die anders op de bank hadden gezeten. Onderzoek door Movisie, het kenniscentrum voor het sociale domein, onderstreept dat deze aanpak effectief is. Daarom gaat ook de aanpak matchmakers van projectstatus naar een vaste vorm om zoveel mogelijk jongeren in onze regio vooruit te helpen.’

Overstap van vo naar mbo

Overstap brengt risicoleerlingen die overstappen van vo naar mbo zo vroeg mogelijk in beeld, zodat een interventie kan worden ingezet om te voorkomen dat zij uitvallen. Over de verdeling van taken zijn afspraken gemaakt tussen het VO, MBO en LVS. LVS richt zich tijdens de overstap voornamelijk op die leerlingen waarvoor het risico op schooluitval bestaat en bij wie problematiek is die buiten het onderwijs ligt.

Zomeractie

Tijdens de zomeractie worden de jongeren tussen de achttien en drieëntwintig jaar die het onderwijs zonder startkwalificatie hebben verlaten (studiestakers) en nog geen vervolgtraject hebben door LVS benaderd. Het doel van de zomeractie is jongeren die zijn uitgevallen terugleiden naar een opleidingstraject die leidt tot een startkwalificatie en/of een traject richting de arbeidsmarkt.

Matchmakers

De MatchMakers ondersteunen jongeren in een kwetsbare positie bij het vinden van werk, school of een combinatie hiervan. De matchmakers gaan actief op zoek naar jongeren in hun eigen woonomgeving; door middel van huisbezoek en het organiseren van laagdrempelige activiteiten proberen ze met de jongere in contact te komen.

Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten is onderdeel van de Dienst Gezondheid & Jeugd